Już jest dostępny przewodnik po BABOK® v3 zaimplementowany w środowisku Sparx Enterprise Architect!

Pod koniec 2015 roku firma Sparx Systems i organizacja International Institute of Business Analysis™ (IIBA®) ogłosiły, że podpisały memorandum („Memorandum of Understanding” (MOU)), na mocy którego zawiązują strategiczne partnerstwo. Wiele osób (w tym ja) zaczęło z tym faktem wiązać spore nadzieje. Wszak owocem tej współpracy miało być:

1. Zbudowanie w środowisku Enterprise Architect modelu referencyjnego BABOK® Guide v3
2. Udostępnienie szeregu narzędzi i technik ułatwiających prace Analityków Biznesowych i zwiększających ich produktywność
3. Aktywizacja środowisk akademickich w celu uruchomienia projektów badawczych z obszaru analizy biznesowej w zakresie modelowania wizualnego

Ponadto współpraca miała zapewnić dotarcie do szerszej grupy odbiorców, dzięki czemu IIBA będzie mogła zyskać na popularności w świecie użytkowników Sparx EA, jak również członkowie IIBA będą bardziej korzystać z oprogramowania firmy Sparx Systems.

Dla tych którzy nie zetknęli się jeszcze się z książką BABOK® kilka informacji tytułem wyjaśnienia.

BABOK® (ang. A Guide to the Business Analysis Body of Knowledge) to zbiór dobrych praktyk z zakresu analizy biznesowej zbieranych z całego świata przez ostatnie lata przez organizację o nazwie International Institute of Business Analysis™ (IIBA®). Dzieło to skonstruowane jest na wzór i podobieństwo funkcjonującego od wielu lat PMBOKa (ang. A Guide to the Project Management Body of Knowledge), bardzo popularnego i uznanego przewodnika po zarządzaniu projektami wydawanego przez PMI (ang. Project Management Institute).

Oczywiście BABOK nie ma monopolu na wiedzę z zakresu analizy biznesowej. PMI stworzył swój własny podręcznik dla analityków („Business Analysis for Practitioners: A Practice Guide”), a brytyjska organizacja BCS (British Computer Society) opublikowała już trzecią wersję książek o tej tematyce:

• Business Analysis
• Business Analysis Techniques: 99 Essential Tools for Success

Tak czy inaczej, firma Sparx Systems wybrała jako swojego globalnego partnera instytut IIBA i postanowiła rozwijać swój sztandarowy produkt w obszarze analizy biznesowej zgodnie z podejściem opisanym w BABOK. Wszyscy zainteresowani czekali na jakieś namacalne rezultaty tego sojuszu i… w 2016 roku doczekali się li tylko efektów pracy działu marketingu, który jak to się często zdarza, „wyszedł przed orkiestrę”. Na stronie Sparx opublikowano broszurę „lmplementing BABOK ® with Enterprise Architect”, w której obiecywano „ekspercką wiedzę w zasięgu twojej ręki”.

Niestety próby sięgnięcia po obiecaną wiedzę kończyły się klasyczną pętlą nieskończoną. Szukając „BABOK® Guide v3” po udaniu się na stronę www.babok3.iiba.org otrzymywaliśmy informację, że trzeba się udać na stronę firmy Sparx, a jak tam już byliśmy, to oczywiście kierowano nas na powrót pod adres w domenie iiba.org. I tak w nieskończoność.

Sytuacja diametralnie zmieniła się 29 marca 2017 roku. Po ponad rocznej pracy opublikowano wreszcie referencyjny model „A Guide to the Business Analysis Body of Knowledge®” (BABOK® Guide v3) zaimplementowany w technologii MDG na platformie Sparx Enterprise Architect. Jest to co prawda wersja „beta release”, ale za to dostępna całkowicie za darmo! Co więcej, żeby z modelu skorzystać nie trzeba posiadać licencji EA, bowiem udostępniony jest on w chmurze na platformie „Pro Cloud Server”.

Po zalogowaniu się na stronie http://babok.sparxpublic.com (kod dostępu to: babok.model) oczom naszym ukazuje się zgrabnie zaprojektowana strona.

Jak widać z powyższego rysunku model koncentruje się na następujących obszarach wiedzy:

• Knowledge Area 3: Business Analysis Planning & Monitoring
• Knowledge Area 4: Elicitation & Collaboration
• Knowledge Area 5: Requirements Life Cycle Management
• Knowledge Area 6: Strategy Analysis
• Knowledge Area 7: Requirements Analysis & Design Definition
• Knowledge Area 8: Solution Evaluation

Do interesujących nas informacji możemy dotrzeć metodą „drill down”. Przyjrzyjmy się bliżej na przykład obszarowi Business Analysis Planning & Monitoring.

Jest on zgodny z rysunkiem 3.0.1. z oryginalnego podręcznika BABOK.

Wybierając zadanie 3.1. na modelu (Plan Business Analysis Approach) dostajemy diagram:

Ponieważ wszystkie składowe powyższego diagramu są zamodelowane w formie stereotypowanych klas, możemy drążyć temat dochodząc do definicji poszczególnych pojęć (wg BABOK v3).

Co ciekawsze, w modelu możemy się „dokopać” do różnego rodzaju artefaktów będących na przykład wzorcowymi dokumentami zgodnymi z BABOK lub też diagramami ilustrującymi użycie Enterprise Architect do realizacji zadań analityka. Przykładowo, wybierając technikę  Scope Modelling (Modelowanie Zakresu), pojawia nam się taki oto jej opis:

Możemy dookreślić swoją wiedzę na temat modelowania zakresu wybierając link do strony, gdzie znajdziemy przykład jednej z technik, którą możemy zastosować. W tym wypadku zdecydowano się opublikować diagram Feature Hierarchy.

Tutaj pozwolę sobie pomarudzić. Modelowanie zakresu to jedno z ważniejszych zadań analityka. Jak wykazały badania PMI jedną z najczęstszych przyczyn niepowodzeń projektów informatycznych to nieplanowane zmiany jego zakresu. Problemy tego typy występują w około 60 % projektów. Bez precyzyjnie określonych ram projektu nie sposób dobrze go oszacować, a co za tym idzie prawidłowo zaplanować jego budżet (czasowy i finansowy) i harmonogram. Pełzające granice tworzonych systemów informatycznych to smoliste grzęzawisko, które pochłonęło niejeden zespół projektowy. Warto więc włożyć szczególnie dużo wysiłku, aby dobrze z zadania modelowania zakresu się wywiązać.

W wersji numer 2 BABOK wyróżniono w sposób bardzo klarowny kilka technik modelowania zakresu. Były to:

• Diagram kontekstu (9.27.3.1 Context diagram),
• Zdarzenia (9.27.3.2 Events),
• Lista funkcji (9.27.3.3 Features)
• Diagram przypadków użycia (9.27.3.4 Use Case Diagram)
• Procesy biznesowe (9.27.3.5 Business Process)

W BABOK v3 proces modelowania zakresu (10.41 Scope Modelling) objaśniony jest znacznie mniej precyzyjnie niż to było w wersji drugiej. Rozumiem chęć autorów, aby deskrypcja tej techniki była możliwie uniwersalna, ale taki opis, jak poniżej:

“Scope models are typically represented as a combination of diagrams, matrices, and textual explanations.”

trudno uznać za zbyt przydatny. Szczególnie, że nie znajdziemy dalej jakiś konkretnych przykładów diagramów, macierzy, czy też wyjaśnień tekstowych. Ani ich kombinacji.

Może się czepiam, ale w podręczniku PMI „Business Analysis for Practitioners: A Practice Guide” w rozdziale 4.10.7 Scope Models znajdziemy precyzyjnie zdefiniowane (wraz z przykładowymi diagramami) następujące techniki:

• 10.7.1 Goal Model and Business Objective Model
• 10.7.2 Ecosystem Map
• 10.7.3 Context Diagram
• 10.7.4 Feature Model
• 10.7.5 Use Case Diagram

Żadnych tam teoretycznych dywagacji na temat zakresu zmian i kontekstu (że należy się z nimi liczyć), poziomie detali (że są), czy też relacji (że należy je zbadać), a tak właśnie wygląda opis techniki Scope Modelling w BABOK v3. Osobiście bardziej cenię sobie podejście praktyczne do analizy biznesowej, ale to już będzie temat innego wpisu na blogu.

Wracając do tematu modelu BABOK v3 skonstruowanego w środowisku Enterprise Architect, być może w obecnej wersji jest on relatywnie ubogi w konkretne przykłady implementacji technik analitycznych, ale przez to, że jest to MODEL, można go szybko i sprawnie rozbudować (na razie tego nie próbujcie, model jest zablokowany do edycji).

Oprócz referencyjnego modelu BABOK v3, na stronie http://babok.sparxpublic.com możemy znaleźć przykładowy, już wypełniony artefaktami, model BABOK. Bardzo interesująca rzecz dla „praktykujących” analityków. Znajdziemy tam KONKRETNE diagramy i techniki modelowania wizualnego kompatybilne z 50 technikami analitycznymi opisanymi w BABOK v3.

Duet BABOK v3 + model praktycznego stosowania technik analitycznych z wykorzystaniem Enterprise Architect to może być to!

Oprócz przewodnika/modelu BABOK v3, Sparx Systems przygotował za darmo, tak, tak, ZA DARMO do pobrania wtyczkę z rozszerzeniem EA o nowe funkcjonalności z obszaru analizy biznesowej. Znajdźcie i zainstalujcie Model Driven Generation (MDG) Technology for BABOK Guide v3, a będziecie mogli wyczarować za pomocą model wizard takie cuda, jak:

• Framework BABOK
• Wzorce technik analitycznych
• Bibliotekę standardowych dokumentów analitycznych

A wszystko to freely available for all editions of Enterprise Architect.

Jakby ktoś miał kłopot ze znalezieniem BABOK.msi na stronie Sprax System, proszę o kontakt artur.chyziewicz@edusolution.pl